Podstawowym sposobem profilaktyki zakażeń jest utrzymywanie prawidłowej odporności organizmu. Ważnym elementem, który na nią wpływa jest stan flory fizjologicznej bytującej w jelitach. Dlatego też dla wzmocnienia odporności stosuje się czasami probiotyki. Bakterie probiotyczne hamują rozwój bakterii chorobotwórczych w jelitach, modulują reakcje zapalne i odpowiedź immunologiczną. Fizjologiczna flora jelitowa wpływa na aktywność systemu immunologicznego błony śluzowej jelita, przepływ krwi przez błonę śluzową, czynność układu nerwowego jelita oraz na czynność enterocytów.
Bakterie probiotyczne są obecne w takich produktach spożywczych jak niektóre kefiry, jogurty, maślanka. Bardzo istotnym elementem w probiotykoterapii jest to, aby stosować odpowiednie dawki dobroczynnych organizmów. Tylko ok. 15-25 % przyjmowanych w formie niekapsułkowanej bakterii probiotycznych dociera do jelit. W przypadku bakterii mikrokapsułkowanych jest to co najmniej 90% (mikrokapsułka chroni bakterie przed działaniem soku żołądkowego, otoczka uwalnia bakterie dopiero w jelitach). Technologia mikrokapsułkowania pozwala zatem na zachowanie żywotności bakterii, po dotarciu do jelit wciąż są one biologicznie aktywne. Badania wykazały, że wykorzystanie 5 krotnie mniejszej ilości bakterii mikrokapsułkowanych w porównaniu do probiotyku bez mikrokapsułkowania pozwala na uzyskanie takich samych efektów (takiej samej ilości żywotnych bakterii w jelitach).
Wpływ na prawidłowy stan flory jelitowej, która wspomaga odporność, ma także właściwa dieta. Skład flory jelitowej zależy w dużej mierze od tego, jakie pokarmy spożywamy i czy w ich skład wchodzą prebiotyki. Prebiotyki, takie jak inulina i inne oligofruktozy, są naturalnymi składnikami powszechnie obecnymi w żywności pochodzenia roślinnego. Aby składnik pożywienia był zaklasyfikowany jako prebiotyk nie powinien poddawać się trawieniu przez enzymy w układzie pokarmowym człowieka. Powinien on stanowić środowisko odżywcze, które selektywnie pobudza wzrost określonej grupy pożytecznych drobnoustrojów żyjących w jelicie grubym. Badając fizjologię jelita wykazano, że produkty metabolizmu inuliny stymulują wzrost populacji Lactobacillus nawet dziesięciokrotnie. Selektywne pobudzanie wzrostu i aktywności niektórych szczepów bakterii występujących w środowisku jelitowym wpływa na poprawę stanu zdrowia organizmu. Właściwości prebiotyków w największym stopniu posiadają oligofruktany: inulina, laktuloza, laktitol. Dobrym źródłem tych związków są czosnek, cebula i cykoria. Obecne są też w ziarnie pszenicy i bananach. Zwiększenie spożycia naturalnych produktów, bogatych we fruktany jest korzystne dla zdrowia. Konsumpcja prebiotyków poprawia funkcjonowanie systemu odpornościowego.
Interesujące jest, że właściwości prebiotyczne wykazują także jabłka, zapewne z powodu zawartego w tych owocach błonnika rozpuszczalnego i nierozpuszczalnego – głównie pektyn. Pozytywny wpływ jabłek na rozwój bakterii probiotycznych w jelitach potwierdzili duńscy naukowcy. Bardzo korzystnie na florę jelitową działają także kiszone ogórki, kapusta, patisony oraz inne kiszone warzywa. Na rynku znajdują się także preparaty łączące probiotyki i prebiotyki, tzw. synbiotyki.
W Centrum Ziołolecznictwa Ojca Grzegorza naszym pacjentom, którzy mają problemy z florą jelitową, wynikające z antybiotykoterapii lub innych przyczyn, rekomendujemy stosowanie probiotycznego preparatu Bactiboncomplex. Zawiera on 7 różnych szczepów bakterii, które są dodatkowo zamknięte w mikrokapsułkach, co chroni je w trakcie transportu przez przewód pokarmowy przed uszkodzeniem przez kwas solny zawarty w żołądku. Często zalecamy również spożywanie Regulobonu. Poza mikrokapsułkowanymi bakteriami probiotycznymi zawiera on błonnik z nasion owsa oraz błonnik z babki jajowatej, a także inulinę.
Na podstawie: Profilaktyka zdrowotna i Fitoterapia; K. Błecha, I. Wawer; 2019.
